Spis treści:
Informacje podstawowe
Wyrok: nieprawomocny
Data wyroku: 21 sierpnia 2024 (21.08.2024)
Data orzeczenia/uzasadnienia: 4 października 2024 (4.10.2024)
Sygnatura: I C 217/24
Sędzia: Aneta Ineza Sztukowska
Sąd: Sąd Okręgowy w Suwałkach
Wydział: I Wydział Cywilny
Sąd Okręgowy w Suwałkach wydał przełomowy wyrok w sprawie WIBOR-u
Sąd Okręgowy w Suwałkach w dniu 4 października 2024 r. wydał uzasadnienie, które może stać się przełomowy dla wszystkich kredytobiorców posiadających kredyty złotówkowe oparte na zmiennej stopie procentowej, ustalanej na podstawie wskaźnika WIBOR. Ten wyrok uznawany jest za przełomowy, ponieważ po raz pierwszy polski sąd tak jednoznacznie zakwestionował mechanizm ustalania oprocentowania hipotecznych kredytów złotówkowych opartych na WIBOR w konsekwencji czego nastąpiło usunięcie WIBOR-u z umowy kredytowej wraz z marżą. Może to oznaczać istotną zmianę kierunku orzecznictwa w sprawach kredytowych.
Wyrok w sprawie WIBORu z Sądu w Suwałkach i najważniejsze wnioski
Na mocy wyroku sądu w Suwałkach w sprawie WIBORu z umowy kredytowej usunięto WIBOR oraz marzę, uznając całą klauzulę oprocentowania za abuzywną. W efekcie usunięcia WIBOR-u i marży banku kredytobiorca będzie zobowiązany jedynie do spłaty kapitału kredytu oraz ustalonej prowizji, bez konieczności płacenia jakichkolwiek odsetek. Jest to szczególnie korzystne dla kredytobiorców, oznacza bowiem realne zmniejszenie kosztów kredytu.
Klauzula WIBOR uznana za abuzywną
Rozstrzygnięcie zapadło w sprawie pozwu banku przeciwko kredytobiorcy, który zawarł umowę kredytu złotowego w lipcu 2020 roku. Bank domagał się zasądzenia kwoty ponad 140 tysięcy złotych wraz z odsetkami, twierdząc, że kredytobiorca nie spłacał terminowo rat, co skutkowało wypowiedzeniem umowy. Kredytobiorca w odpowiedzi zakwestionował sposób ustalania oprocentowania kredytu w oparciu o stawkę WIBOR, twierdząc, że bank niedostatecznie poinformował go o zasadach działania tego wskaźnika.
Sąd przychylił się do argumentacji kredytobiorcy, uznając, że klauzula umowy kredytowej dotycząca oprocentowania opartego o wskaźnik WIBOR jest nieuczciwa (abuzywna) i przez to niewiążąca dla konsumenta. W konsekwencji sąd usunął z umowy zarówno stawkę WIBOR, jak i marżę banku, pozostawiając obowiązek zwrotu jedynie kapitału kredytu oraz ustalonej prowizji.
Obowiązki informacyjne banku
W szczegółowym uzasadnieniu sędzia Aneta Ineza Sztukowska podkreśliła, że bank nie dopełnił istotnych obowiązków informacyjnych wobec konsumenta. W umowie kredytu oraz dokumentach przedkontraktowych nie było żadnej informacji wyjaśniającej czym jest WIBOR 3M, kto go ustala oraz jakimi zasadami kierują się banki uczestniczące w tzw. fixingu – procesie ustalania wartości tego wskaźnika.
Sąd wskazał, że konsument powinien otrzymać jasną, rzetelną informację o mechanizmie ustalania zmiennego oprocentowania, tak by mógł świadomie ocenić ofertę banku. Jedynie przedstawienie ogólnego oświadczenia dotyczącego ryzyka zmiennej stopy procentowej, bez dodatkowych wyjaśnień, sąd uznał za niewystarczające.
Charakter wskaźnika WIBOR
Bardzo istotnym elementem wyroku była ocena charakteru samego wskaźnika WIBOR. Sąd jednoznacznie wskazał, że WIBOR nie jest wskaźnikiem urzędowym, lecz jest ustalany przez prywatne podmioty związane z sektorem bankowym. Do grudnia 2020 r. WIBOR nie był nawet formalnie nadzorowany przez Komisję Nadzoru Finansowego, co jeszcze bardziej osłabia argumentację banku, jakoby wskaźnik ten miał charakter oficjalny i nie podlegał weryfikacji przez sądy cywilne.
Skutki wyroku dla innych kredytobiorców
Warto zauważyć, że Sąd Okręgowy w Suwałkach wydał swój wyrok bez oczekiwania na stanowisko TSUE, do którego trafiły pytania dotyczące WIBOR-u. To pokazuje, że polskie sądy mogą już teraz samodzielnie rozstrzygać tego rodzaju sprawy. Choć wyrok ten nie jest jeszcze prawomocny, może okazać się niezwykle istotny dla tysięcy osób posiadających kredyty oparte na WIBOR-ze. Usunięcie wskaźnika z umowy oznacza potencjalne znaczne obniżenie rat kredytowych, a także możliwość odzyskania części zapłaconych już odsetek.
To pierwszy wyrok sądu, który wprost zakwestionował legalność stosowania WIBOR-u w umowach kredytowych. Dotychczas sądy raczej akceptowały ten wskaźnik jako prawidłowy i nieabuzywny.
Czy wyrok w spawie WIBOR-u z Suwałk coś zmienia?
Specjaliści prawa bankowego podkreślają, że wyrok ten najprawdopodobniej będzie kwestionowany przez bank w apelacji, którą rozpozna Sąd Apelacyjny w Białymstoku. Część ekspertów bankowych uważa nawet, że wyrok zostanie uchylony, wskazując, że sąd niewłaściwie ocenił obowiązki informacyjne banku oraz charakter WIBOR-u. Według nich informacje o WIBOR-ze są powszechnie dostępne i wystarczające dla świadomego konsumenta.
Wydany przez sąd wyrok może jednak spowodować znaczny wzrost liczby pozwów składanych przez kredytobiorców złotówkowych. Kredytobiorcy, zachęceni takim orzeczeniem, mogą zacząć masowo kwestionować swoje umowy kredytowe.
Czy czeka nas nowa fala pozwów dotyczących WIBORu?
Mimo kontrowersji i spodziewanej apelacji wyrok Sądu Okręgowego w Suwałkach już budzi emocje wśród kredytobiorców. Prawnicy specjalizujący się w sporach konsumenckich sugerują, że orzeczenie może być początkiem fali pozwów przeciw bankom.
Czas pokaże, czy wyrok z Suwałk wyznaczy nowy kierunek orzecznictwa sądów polskich i zapoczątkuje podobny proces jak w przypadku kredytów frankowych.
Wyrok i uzasadnienie
-
- Wyrok online I C 217/24: https://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/150520000000503_I_C_000217_2024_Uz_2024-08-21_001 oraz wersja PDF: I C 217/24 – wyrok Sąd Okręgowy w Suwałkach z 2024-08-21
- Uzasadnienie I C 217/24 online: https://orzeczenia.suwalki.so.gov.pl/content/$N/150520000000503_I_C_000217_2024_Uz_2024-10-04_001oraz wersja PDF: I C 217/24 – uzasadnienie Sąd Okręgowy w Suwałkach z 2024-10-04
